Home

Хомус-Олоҥхо дойдутун духуобунай култууратын бэлиэтэ. Cуустэн тахса дойдуга тарҕаммыт хомус 162 араас көруҥэ баара биллэр. Хомус 5000 сыл анараа оттугэр үөскээбит диэн үөрэтэллэр. Түҥ былыргыттан аргыс буолан кэлбит инструмент аныгы үйэ киһитин арахсыспат, тыыннаах, алыптаах, айылҕа дорҕоонун кутун-сүрүн иҥэрэр доҕоро буолла.

Хомус былыр-былыргыттан тиийэн кэлбит саха норуотун музыкальнай инструмена буолар. Былыр хомуһу соҕотохсуйуу усулуобуйатыгар ырыа ыллаары, дорҕоон таһаараары, иэйиини этэргэ, дууһаны арыйыыга оҥоһуллубут инструмент буолар. Онон хомус тулалаан турар айылҕа матырыйаалларыттан оҥоһуллубут. Онтон аата күөл кытыытыгар үүнэр Хомус диэн үүнээйи аатыттан буолуо дииллэр. Бу инструмент аата оҥоһуллар матырыйаалларыттан сибээстээҕин бэйэтин аата этэр: чах хомус, тимир хомус. Хомус киһини эмтиир куустээх дииллэр.

Книги

VII Международный конгресс-фестиваль "Хомус (Trump) в культурном пространстве мира" / [сост.: И. Е. Алексеев-Хомус Уйбаан, Н. С. Шишигин-Испиэн Уола, А. М. Кюн ; авт. проекта, идея Н. С. Шишигин]. - Якутск : Реактив Принт, 2014. - 115 с.

Читать

Аржаков, Николай Николаевич.
Уһаныы абылаҥа / Аржаков Н. Н.-Боло Уус ; [аан тыл авт. А. Н. Гоголев-Сатал Уус]. - Дьокуускай : Алаас, 2017. - 93, [2] с.

Читать

Аржаков, Николай Николаевич.
"Амынньыкы мичээрэ" хомус уустарын күрэҕэ / Аржаков Н. Н. - Боло Уус. - Дьокуускай : Компания Дани Алмас, 2014. - 40 с.

Читать

"Проблемы варганной музыки", всесоюзная конференция (1; Якутск; 1988).
Варган (хомус) и его музыка: (материалы I всесоюз. конф., 1988 г.) / [предисл. Ивана Алексеева]. - Якутск, 1991. - 138 с.

Читать

Васильев, Константин Константинович (1948).
Хомус - кутум-сүрүм ымыыта : үлэ уруогун учууталыгар көмө / К. К. Васильев ; Саха Респ. үөрэҕин м-вота. - Дьокуускай : Полиграфист, 1995. - 22, [1] с.

Читать

Жиркова, Римма Романовна.
Хомус тардыытыгар үөрэнээччилэргэ көмө / Р. Р. Жиркова ; [ред. Федоров П. Н. ; рец. Алексеев И. Е.] ; Саха ССР культуратын м-вота, Норуот айымньытын уонна культур. сырдатар үлэ респ. науч.-метод. киинэ. - Дьокуускай : [и. с.], 1991. - 44 с.

Читать

Жиркова, Римма Романовна.
Хомус тардыытын үөрэҕэ : ("Саха музыкальнай инструменнара. Хомус" анал дьиссипилиинэ куурсугар көмө кинигэ) / Р. Р. Жиркова ; Рос. Федерация үөрэххэ уонна наукаҕа м-вота, М. К. Аммосов аатынан Саха гос. ун-та, Саха филол. уонна культуратын фак., Фольклор уонна төрүт культура каф. - Дьокуускай : Изд-во ЯГУ, 2005. - 43 с.

Читать

Индеев, Моякун.
Хомус оҥоруута : И.Ф. Захаров хомуһу оҥорор ньымалара / Моякун Индеев. - Ньурба : [и. с.], 1993. - 39 с.

Читать

Кулаковскай уонна хомус = Кулаковский и хомус = Kulakovsky and khomys = Kulakowskiji und chomoss = Koulakovski et le khomous / [сост. С. Шишигин ; пер. на рус. яз.: В. Солоухин, Е. Данилова ; пер. на англ. яз. Е. Шишигина- Очирова ; пер. на нем. яз.: Л. Солодовникова, М. Бунгерс ; пер. на фр. яз.: В. Наумова, Е. Май ; фот.: П. Оконешникова и др.]. - Дьокуускай : Бичик, 2004. - 69, [2] с.

Читать

Музей хомуса народов мира: (путеводитель) / Междунар. Центр хомус. (варган.) музыки, Музей хомуса нар. мира ; сост. Р. Р. Жиркова ; ред. и рецензент К. Д. Уткин. - Якутск : КИФ "Ситим", 1993. - 20 с.

Читать

Саха хомуһа = Sakha khomus : альбом каталог "Якутский хомус" / М-во культуры и духов. развития Респ. Саха (Якутия), Гос. учреждение культуры Респ. Саха (Якутия) "Музей и центр хомуса народов мира" ; [сост.: И. Е. Алексеев, Н. С. Шишигин, Нь. В. Васильева ; пер. на англ. яз.: А. Г. Пахомов, К. С. Павлова]. - Якутск : Ситим, 2011. - 91 [3] с.

Читать

Сосин, Иннокентий Михайлович (поэт, прозаик; 1928-2013).
Амынньыкы : (улуу уус олоҕуттан сиһилээһиннэр) / И. М. Сосин ; Хомус Аан дойдутааҕы Киинэ. - Дьокуускай : Изд-во СО РАН, Якут. фил., 2004. - 85 с.

Читать

Уткин, Ксенофонт Дмитриевич (д-р филос. наук; 1935-2016).
Ытыс Ымыыта : Үс курдаах Хомус Уйбаан / Ксенофонт Дмитриевич Уткин-Нүһүлгэн ; [кинигэни бэчээккэ бэлэмнээччи, сүрүн таһааттарааччы Н. С. Шишигин ; эппиэттиир ред. п.н.д., доц. К. Е. Гагарина] . - Дьокуускай : Реактив Принт, 2016. - 208, [2] с.

Читать

Уткин, Ксенофонт Дмитриевич (1935).
Хомуһуннаах уус: (хомус маастара И. Ф. Захаров туһунан К. Д. Уткин этнографическай очерката) / Саха ССР культуратын м-вотын норуот айымньытыгар уонна культурнай сырдатар үлэҕэ науч. метод. киинэ. - Дьокуускай : Полиграфист, 1989. - 65, [2] с.

Читать

Хомуһуннаах хомусчут Бүөтүр Оҕотоойоп / [хомуйан оҥордо, киирии тылы суруйда Е. П. Оготоев ; ред. Г. В. Нельбисова]. - Дьокуускай : СМИК-мастер. Полиграфия, 2011. - 226, [2] с.

Читать

Чарующие звуки хомуса: [альбом] / [сост. С. С. Шишигин]. - Якутск, 2000. - 34, [1] с.

Читать

Шишигин, Спиридон Спиридонович
Играйте на хомусе = Play the khomus : любителям музыки хомуса / С. С. Шишигин ; [пер. на англ. А. В. Капитоновой]. - Покровск : ЦИТИД, 2003. - 43 с.

Читать

Шишигин, Спиридон Спиридонович
Играйте на хомусе : любителям музыки хомуса / С. С. Шишигин ; М-во культуры Респ. Саха (Якутия), Междунар. центр хомус. (варган.) музыки. - Покровск : Хангаласская улусная типография, 1994. - 31 с.

Читать

Шишигин, Спиридон Спиридонович (1950).
Хомус тардыыта : төрүт культура учууталыгар көмө / С.С. Шишигин ; Саха Респ. Үөрэҕин м-вота, Аан дойдутааҕы хомус (варган) киинэ. - Покровскай, 1994. - 31, [1] с

Читать

Шишигин, Спиридон Спиридонович (1950).
Хомус тарда үөрэниҥ = Учитесь играть на хомусе = Play the khomus / С. С. Шишигин ; [авт. предисл. И. Е. Алексеев-Хомус Уйбаан]. - Дьокуускай : РИО медиа-холдинга, 2015. - 55, [1] с.

Читать

Газеты

Ансамбль хомусистов // Социалистическая Якутия. – 1962. – 20 января. – С.3.

Читать

Алексеев И. Хомус / Иван Алексеев // Кыым. – 1965. – Бэс ыйын 22 к. – С.4.

Читать

Ганшин В. Хомус звучит в ленинграде / В. Ганшин. – Социалистическая Якутия. – 1969. – 13 декабря. – С.3.

Читать

Тарасов С. Молодость древнего хомуса / С. Тарасов // Социалистическая Якутия. – 1969. – 10 декабря. – С.3.

Читать

Тарасов С. “Хомус” – объединение молодых / С. Тарасов // Молодежь Якутии. – 1969. – 4 февраля. – С.1.

Читать

Угаров Г. Саха хомуһа пластинкаҕа уһулунна / Г. Угаров аспирант // Кыым. – 1969. – Сэтинньи 30 к. – С.4.

Читать

Чернов Б. Когда хомус поет / Б. Чернов // Социалистическая Якутия. – 1969. – 27 ноября. – С.4.

Читать

Федотов С. Хомус / Степан Федотов // Кыым. – 1970. – От ыйын 3 к. – С.4.

Читать

Чахов А. Хомуһу хайдах оҥоруохха сөбүй? / А. Чахов; ред. С.К. Томская // Кыым. – 1970. – Атырдьах ыйын 9 к. – С.4.

Читать

Журналы

Шишигин С.С. Хомус тардыыта / С.С. Шишигин // Чолбон. – 1996. – №4. –С.107-115.

Читать

Ноо Хабырыыс. Мин – хомуспун / Ноо Хабырыыс // Күрүлгэн: уус-уран альманах. – 2009. – №1(10). – С.3-5.

Читать

Хатан: ыччат сайдам сурунаала / тэрийэн таһаарааччы "Ситим" медиа бөлөх; ген. дир. М. Н. Христофорова. – Дьокуускай: Ситим. – 2011. – № 6(21). – 48 с.

Читать

Сахая Ф. “Этигэн хомус” – иллээх дьиэ кэргэн оҕолоро / Сахая Фа-Ин-Фо // Хатан. – 2012. – №8(35). – С. 22-23.

Читать

Николаев Е. “Хомус Уйбаан” / Егор Николаев // Хатан. – 2016. – № 3(78). – 2016. – С. 14-15.

Читать

Хомус тойуга

Хомускар дьүhүйэ5ин
Cааскы дьэргэлгэн суhумун
Дьиэрэҥкэйдиир үҥкүүтүн,
Кыhыҥҥы хаар көмүрүө
Кэрэмэн кэрэкэтин.

Хомускар хоhуйа5ын
Күһүҥҥү иhийбит долгураҥ
Көмүс дуйун толбонун,
Сайыҥҥы нуурал киэhэ
Сүрэ5и сөрүүкэтэр сиккиэрин.

Хомускар туойа5ын
Аар Айыл5ам
Биhигин ырыатын,
Орто дойду оло5ун
Оломун олохтоон.